Giới thiệu sách ''Sư Phạm Giáo Lý''

by **Admin** 4/12/2013, 10:10

Tài Liệu SƯ PHẠM GIÁO LÝ của soạn giả Sư Huynh Giuse Lê Văn Phượng fsc. Đây là tập tài liệu trình bày các đề tài sư phạm giáo lý theo góc độ sư phạm, đáp ứng nhu cầu huấn luyện giáo lý viên trong những khoá ngắn hạn. Tất nhiên không thể đầy đủ nhưng là giúp giáo lý viên và những huấn luyện viên có những kiến thức cơ bản về đường hướng canh tân huấn giáo của Giáo Hội và những phương pháp mà Huấn giáo đề nghị áp dụng trong dạy giáo lý.

<TABLE class=Photo border=0 cellSpacing=0 cellPadding=10 align=right><TBODY><TR><TD class=BORDER align=middle></TD></TR></TBODY></TABLE>DẪN NHẬP

Trong quyển sách LIVINGLIFE FULLY (SỐNG HẾT MÌNH để trưởng thành nhân cách), tác giả Earnest L. Tan kể câu chuyện như sau:

Một cậu bé lền nọ tập trung hết can đảm để hỏi mẹ: “Mẹ ơi, sao mẹ đánh con hoài thế mẹ ?”
Người mẹ trả lời: “Con á, mẹ đánh con là vì mẹ thương con. Nếu mẹ không quan tâm đến con, thì mẹ chẳng mất công sửa trị con !”
Nghe vậy, cậu bé nhíu mày, nó đưa tay gãi gãi đầu và nói: “Mẹ à, vậy thì mẹ vui lòng bớt thương con đi một chút... Mẹ thấy đó, tình thương của mẹ làm con đau khủng khiếp !” (Earnest L. Tan, LIVINGLIFE FULLY - SỐNG HẾT MÌNH để trưởng thành nhân cách, 2000).

Hoạt động giáo dục luôn luôn phải hội đủ các yếu tố:

Mục đích (ý hướng)
Nội dung
Phương pháp

Đã hẳn mục đích và nội dung huấn giáo luôn luôn là quan trọng. Nhưng ý hướng của chúng ta không ăn khớp với cách mà chúng ta hành động để giới thiệu Chúa Giêsu cho trẻ. Do vậy, đôi khi chúng ta lại dọn “cỗ” cho trẻ, “thức ăn” rất ngon, nhưng toàn là những thứ mà chúng không thể nhai, nuốt được và có lúc chúng cũng ước mong như cậu bé trong câu chuyện trên: “việc dạy giáo lý của thầy, cô làm cho em chán khủng khiếp”; và như vậy, nói như thánh Phaolô: Thập giá của Đức Kitô đã trở nên vô hiệu.

Vấn đề dạy học hôm nay không chỉ là dạy cái gì? Mà còn là dạy cách nào? Đường hướng huấn giáo của Công đồng Vatican II cũng nhấn mạnh đến việc đổi mới phương pháp.

Đây là tập tài liệu trình bày các đề tài sư phạm giáo lý theo góc độ sư phạm, đáp ứng nhu cầu huấn luyện giáo lý viên trong những khoá ngắn hạn. Tất nhiên không thể đầy đủ nhưng là giúp giáo lý viên và những huấn luyện viên có những kiến thức cơ bản về đường hướng canh tân huấn giáo của Giáo Hội và những phương pháp mà Huấn giáo đề nghị áp dụng trong dạy giáo lý.

<Muốn Download "Sách Sư Phạm Giáo Lý" ở đây Người biên soạn, Sư Huynh Giuse Lê Văn Phượng, FSC

Giáo Lý Viên Trước Những Thách Đố Hiện Nay

Ở đâu và lúc nào cũng vậy, người môn đệ của Chúa Kitô luôn luôn gặp nhiều thách đố trong sứ vụ Loan Báo Tin Mừng. Nhiệm vụ huấn giáo mà Giáo Hội trao phó cho các Giáo Lý Viên cũng không thể miễn trừ thách đố, và như vậy hiểu sâu hơn về những thách đố trong khi trình bày giáo lý là điều tối quan trọng đối với mọi Giáo Lý Viên. Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu đến các bạn Giáo Lý Viên bài chia sẻ GIÁO LÝ VIÊN TRƯỚC NHỮNG THÁCH ĐỐ HIỆN NAY.

GIÁO LÝ VIÊN TRƯỚC NHỮNG THÁCH ĐỐ HIỆN NAY [1]

Hoạt động loan báo Tin Mừng của Giáo Hội nhiệm vụ của Huấn giáo nói riêng đặt giáo lý viên trước những thách đố của thời đại hiện nay để làm sao có thể loan báo Tin Mừng Chúa Kitô trong môi trường của chúng ta đang sống và hoạt động, và là những chứng tá của đức tin và đời sống Kitô giáo.

Trong hoàn cảnh tại Việt Nam hiện nay, xin nêu những thách đố sau: quan tâm đến đời sống cộng đồng, thăng tiến con người – ưu tiên người nghèo, hội nhập văn hoá, đối thoại với các giáo hội Kitô giáo anh em và các tôn giáo bạn.

I. Quan Tâm Đến Đời Sống Cộng Đồng [2]:

1. Ý Nghĩa Của Phục Vụ?

Giáo lý viên đáp lại tiếng gọi của Chúa, làm môn đệ Người nên phải noi theo Đấng là Thầy và là Chúa mà đã sống như một người phục vụ:“Thầy sống giữa anh em như một người phục vụ” (Lc 22,27)

Việc phục vụ đưa đến sự hiệp thông với Thiên Chúa, với Giáo Hội và giữa các thành viên trong cộng đồng.

2. Phục Vụ Những Ai ?

Phục vụ tất cả mọi người, dù họ thuộc loại nào: thiếu niên và trưởng thành, nam và nữ, sinh viên và công nhân, người khoẻ và người bệnh, công giáo, các Kitô hữu anh em và những người chưa gia nhập Kitô giáo.

Trên thực tế đó là chăm lo cụ thể cho những người được trao phó cho mình và luôn sẳn sàng để hiểu biết những nhu cầu riêng biệt của họ, để có thể giúp đỡ họ.

Cách riêng quan tâm đặc biệt đến các bệnh nhân và những người lớn tuổi. Với các bệnh nhân, giúp họ biết kết hợp với Chúa Giêsu, “Đấng đã mang lấy những yếu đuối và chữa lành các bệnh tật của chúng ta” (Mt 8,17; Is 53, 4). Với những người già giúp họ sống hoà mình giữa gia đình và cảm thấy được mọi người gần gũi, nhất là cảm thấy vui vì hy vọng được sự sống đời đời.

Và cũng luôn nhạy cảm với một số người sống trong những trường hợp khó khăn như vợ chồng rối, con cái có cha mẹ ly dị, ly thân, … chia sẻ và bày tỏ cho họ lòng thương xót của Thiên Chúa được thực hiện nơi Con của Ngài làĐức Giêsu Kitô.” (Mt 9,36; Mc 6, 34; Lc 7, 13).

II. Thăng Tiến Con Người [3]

1. Vấn Đề Thăng Tiến Con Người Và Ưu Tiên Chọn Người Nghèo

Thăng tiến con người là làm cho đời sống kinh tế, xã hội, văn hoá, chính trị được nâng cao và phát triển, xoá bỏ dần nghèo đói, ngu dốt, áp bức, bóc lột, thiếu dân chủ và tự do…

Ưu tiên bảo vệ người nghèo là chọn lựa của Chúa Kitô, của Giáo Hội, là đòi hỏi của đức ái Kitô giáo và cũng là đòi hỏi của đức công bằng

Người nghèo trước hết là những người thiếu thốn vật chất. Họ đang chiếm đa số trong thế giới. Ngoài ra còn có những người bị áp bức, bị bách hại, bị đẩy ra bên lề xã hội, và những người rất cần được cứu giúp như người tàn tật, thất nghiệp, tù nhân, tị nạn, di cư, nghiện ngập, bệnh nhân Sida…

2. Bổn Phận Của Giáo Lý Viên

“Sứ điệp Tin Mừng có sức mạnh hoán cải tâm hồn và lý trí, giúp nhận ra phẩm giá con người, cổ võ tình liên đới, dấn thân và phục vụ thúc đẩy con người cùng nhau xây dựng một xã hội hoà bình, công bằng.” Như thế, việc thăng tiến con người liên kết chặt chẽ với việc loan báo Tin Mừng [4]. Đó là sứ mạng duy nhất của Giáo Hội.

Đem sứ điệp Tin Mừng vào lãnh vực trần thế là nhiệm vụ của giáo dân [5]. Giáo lý viên có vai trò rất đặc biệt trong lãnh vực này. Nhờ sống gần gũi với mọi người trong môi trường xã hội mình sống và làm việc, giáo lý viên giải thích và giải quyết mọi vấn đề, mọi hoàn cảnh dưới ánh sáng Tin Mừng, giúp những người xung quanh ý thức thực tại họ đang sống để cải thiện nó. Và nếu cần lên tiếng thay cho những người yếu đuối để bảo vệ quyền lợi của họ.

III. Hội Nhập Văn Hoá [6]

1. Hội Nhập Tin Mừng Vào Các Nền Văn Hoá

Giáo Hội dùng cụm từ “Hội nhập văn hoá” để chỉ việc Tin Mừng Chúa Kitô hội nhập vào các nền văn hoá khác nhau.

Hội nhập Tin Mừng vào các nền văn hoá, Giáo Hội truyền thông cho các nền văn hoá các giá trị của Tin Mừng và đón nhận những giá trị tốt đẹp của các nền văn hoá và canh tân chúng từ bên trong.

2. Hội Nhập Văn Hoá Như Thế Nào?

Các Giáo Hội địa phương hội nhập văn hoá ngay nơi địa phương mình. Các mục tử có nhiệm vụ nêu ra đường hướng căn bản, các chuyên viên động viên và trợ giúp.

Hội nhập văn hoá dựa trên hai nguyên tắc:

- Dựa vào Lời Chúa trong Kinh Thánh.
- Triển khai việc hội nhập theo Thánh truyền và những chỉ thị của Huấn quyền, tránh làm phương hại đến sự hiệp nhất.

Lòng đạo đức bình dân là một hình thức diễn tả việc hội nhập Tin Mừng vào một nền văn hoá nhất định.

3. Huấn Giáo Với Việc Hội Nhập Văn Hoá

Huấn giáo cũng được mời gọi đem Tin Mừng vào trong văn hoá vá các nền văn hoá [7].

Để dấn thân vào công cuộc hội nhập năng động này, giáo lý viên cần:

- Nghiên cứu về nhân văn và ngôn ngữ dân tộc,
- Nắm vững các hướng dẫn của Giáo Hội về hội nhập văn hoá
- Tham gia các dự án mục vụ chung được thẩm quyền Giáo Hội phê chuẩn.
- Tránh phiêu lưu trong các kinh nghiệm riêng lẻ có thể gây hoang mang cho các tín hữu hoặc đi lạc hướng.

IV. Đối Thoại Với Các Giáo Hội Kitô Anh Em Và Các Tôn Giáo Khác

1. Tinh Thần Đối Thoại

Đối thoại là trò chuyện để trao đổi, bàn bạc, tìm hiểu để biết rõ lẫn nhau, xóa bỏ đi những thành kiến, hiểu lầm và giải quyết những tranh cấp trong tôn trọng và hoà bình.

Phải đối thoại với lòng yêu mến chân lý, luôn cởi mở, lắng nghe, tôn trọng sự khác biệt, sự tự do theo lương tâm của người khác, nhưng chú ý tới các phẩm trật chân lý, dưới sự hướng dẫn của các chủ chăn, và cần cân nhắc kỹ lưỡng [8].

Tránh những tranh cãi, chế nhạo, cạnh tranh bất chính, tránh những thành kiến, áp đặt, cưỡng bách, dụ dỗ… hoặc xu thời sai lệch.

2. Tinh Thần Đại Kết [9]

Sự chia rẽ giữa các Kitô hữu là điều nghịch lại ý muốn hiệp nhất của Chúa Kitô (x. Ga 17,20) là gương xấu cho thế giới và tổn hại đến việc loan báo Tin Mừng. Sự chia rẽ, ngay từ ban đầu đôi khi là lỗi của những người ở cả hai bên, những người ngày nay sinh trưởng trong các cộng đoàn ấy không thể bị kết tội chia rẽ [10]

Các giáo hội Kitô anh em là Giáo hội Chính Thống Giáo (năm 1054), Giáo hội Cải Cách = Tin Lành (năm 1517), Giáo hội Anh Giáo (tk XVI)

Giáo lý viên cần phải:

- Vun đắp ước vọng hiệp nhất Kitô hữu, tự nguyện đi vào các cuộc đối thoại đại kết, dấn thân vào những sáng kiến đại kết theo vai trò của mình.
- Hiểu biết và trình bày đúng đắn về các Giáo hội Kitô anh em.
- Quan hệ tốt với tín hữu thuộc các giáo hội Kitô anh em, tránh gây tranh cãi và đụng chạm mà cần sống chung hoà hợp và kính trọng nhau, cùng nhau dấn thân để trở thành những người “xây dựng hoà bình”.

3. Đối Thoại Liên Tôn [11]

Giáo Hội không hề phủ nhận những gì là chân thật nơi những tôn giáo ngoài Kitô giáo.

Giáo Hội khuyến khích con cái mình nhìn nhận, duy trì và cổ động cho những giá trị thiêng liêng, luân lý và xã hội nơi các tôn giáo khác, bằng con đường đối thoại và hợp tác cách thận trọng và bác ái với các tín đồ của các tôn giáo ấy mà vẫn là chứng tá của đức tin và đời sống Kitô giáo [12].

Đối thoại là một phần của loan báo Tin Mừng. Để có thể đối thoại và loan báo, giáo lý viên cần:

- Lắng nghe Chúa Thánh Thần, Đấng thúc đẩy đối thoại và làm cho có kết quả.
- Có hiểu biết đúng đắn về các tôn giáo có mặt trong xứ mình.
- Xác tín ơn cứu độ đến từ Đức Kitô, do đó đối thoại gắn liền với loan báo.
- Hợp tác thiết thực với các tổ chức tôn giáo ngoài Kitô giáo.

V. Các Định Hướng Cho Việc Dạy Giáo Lý Trước Những Thách Đố Thời Đại

Theo Thánh bộ Giáo sĩ, trong “Hướng Dẫn Tổng Quát Về Việc Dạy Giáo Lý”, 1997, số 33, để việc dạy giáo lý hôm nay của Giáo Hội biểu thị sức sống và công hiệu trước những thách đố phải có những định hướng sau:

- Xem việc dạy giáo lý là công việc phục vụ đích thực cho việc rao giảng Tin Mừng của Giáo Hội, vì thế cần nhấn mạnh đến đặc tính truyền giáo (nhiệm vụ thứ sáu của giáo lý)
-Như truyền thống của Giáo Hội, việc dạy giáo lý phải luôn dành ưu tiên cho nhi dồng, thiếu nhi, thiếu niên, giới trẻ và trưởng thành, cách riêng từ người trưởng thành trở xuống.
-Theo gương các giáo phụ[13], việc dạy giáo lý phải rèn luyện nhân cách của người tín hữu và như vậy công việc trở thành trường học thực sự và là nét đặc trưng của sư phạm Kitô giáo.
- Việc dạy giáo lý phải nhằm loan báo các mầu nhiệm chính yếu của Kitô giáo, cổ võ việc cảm nghiệm đức tin về đời sống Ba Ngôi trong Đức Kitô như là trung tâm của đời sống đức tin.

Việc dạy giáo lý phải ưu tiên cho việc đào tạo nhà giáo dục Kitô để họ có một đức tin sâu sắc.

[Bài viết có thể tìm thấy trong tài liệu Sư Phạm Giáo Lý, do SH. Giuse Lê Văn Phượng, biên soạn 2003, Tủ Sách La San, Sài Gòn, trang 146.]

[1] x. Gp. Cần Thơ, Giáo huấn của Giáo Hội về GLV, tài liệu huấn luyện GLV, bài 10 – 12
[2] Thánh bộ Truyền bá Tin Mừng, sđd, số 11.
[3] Thánh bộ Truyền bá Tin Mừng, sđd, số 13.
[4] ĐGH J.P II, Sứ vụ Đấng Cứu Chuộc (RM), 1990, số 59
[5] ĐGH J.P II, Tông Huấn Kitô Hữu Giáo Dân (LC), số 41 - 43
[6] Thánh bộ Truyền bá Tin Mừng, sđd, số 12.
[7] ĐGH J.P II, Tông Huấn Về Việc Dạy Giáo Lý (CT), số 53.
[8] CĐ Vat 2, Sắc Lệnh Về Hiệp Nhất (DM), 4,11, 24 – Sắc Lệnh Về Truyền Giáo (AG), 15.
[9] Thánh bộ Truyền bá Tin Mừng, sđd, số 14
[10] CĐ Vat 2, Sắc Lệnh Về Hiệp Nhất (UR), số 1và 3.
[11] Thánh bộ Truyền bá Tin Mừng, sđd, số 15.
[12] CĐ Vat 2, Tuyên Ngôn Liên Lạc Với Các Tôn Giáo Ngoài Kitô giáo (NA), số 2.
[13] Xem Thánh bộ giáo sĩ, Hướng Dẫn Tổng Quát Về Việc Dạy Giáo Lý, 1997, số 129 - 130
Hoa Hạ fsc